مسعودِ روستا 🎥
مسعود نبی‌دوست خود را این‌گونه معرفی می‌کند: روزنامه‌نگاری که قید شهر را زد و حالا ساکن روستاست؛ عاشقِ دوتار؛ مشغولِ جمع کردن آداب و رسوم خراسان قدیم؛ و البته بلاگرروستا. نبی‌دوست که سال‌ها در رسانه‌ها و روزنامه‌های مختلف مشهد قلم زده است با هدف ارائه یک الگوی موفق برای آبادانی روستا – به اتفاق دوستش علی یعقوبیان – به روستای حاجی‌بیگی تربت حیدریه می‌روند و آنجا ساکن می‌شوند. نبی‌دوست می‌گوید: «در حدود ۵ سال پیش، با علی یعقوبیان برای جمع‌آوری تاریخ شفاهی روستاها مثل ضرب‌المثل‌ها، متل‌ها، قصه‌ها، اوسنه‌ها و غیره به روستاهای مختلف خراسان سفر می‌کردیم. این ارتباط با مردم و فرهنگ اصیل منجر شد به تدریج تغییراتی در نوع نگاه ما به زندگی شکل بگیرد. در واقع علاقه جدی به زیست روستایی پیدا کردیم. در یکی از این سفرها به خور و بیابانک رفتیم و با مازیار آل‌داود- پدر بومگردی ایران- آشنا شدیم؛ ارتباط با او و دیدن روستایی که تمام ساکنینش افرادی بودند که از شهر به اینجا مهاجرت کرده بودند – یعنی اصلاً تجربه زندگی روستایی نداشتند – و زندگی جدیدی با سکونت در روستا شروع کرده بودند، منجر به پیوندی جدی بین زندگی من و علی با زندگی در روستا شد.»
فعال‌سازی «شبکه اقتصاد روستایی» برنامه اصلی نبی‌دوست برای روستای حاجی‌بیگی است. او این شبکه را این‌گونه تعریف می‌کند: «شبکه اقتصاد روستایی مبتنی است بر درون‌زایی و برون‌گرایی و بر مبنای اقتصاد پایه روستایی – کشاورزی و دامداری – و احیای شبکه فراوری محصولات روستا.» البته نبی‌دوست معتقد است مهم‌تر از احیای مسائل اقتصادی در روستا، مزیت طرح آنها این است که مردم برای روستای خود افقی روشن و مسیر پیشرفت و تعالی می‌بینند.
ابتکاری برای بوم گردی
نبی دوست در خصوص آسیب‌های گردشگریِ موجود برای بوم روستایی می‌گوید: وضع فعلی گردشگری طوری است که به هر روستایی رفته، اولین اثرش تخریب فرهنگ روستایی بوده است، در حالی که آن چیزی که زاییده اصالت روستا، زندگی و کار روستایی است، تجربه کردن زیست روستایی است که می‌تواند در عین ارزش نهادن به فرهنگ روستایی، تجربه‌ای متفاوت برای بومگردی باشد و این چیزی است که ما در حاجی‌بیگی دنبال می‌کنیم. از همین رو «خانه تجربه روستا» را تأسیس کردیم که می‌خواهد کمک کند تا گردشگران با ۴۳ مهارت و شغل مردمان روستای حاجی بیگی آشنا شوند و برخی را بیاموزند، مهارت‌هایی مثل نان پختن، کاه گل مالی، علف درو، سبزی جمع کردن، پخت و پز‌های مختلف، تهیه عرقیات، پخت صابون و… .
الگویی مبتنی بر دارایی‌ها
نبی‌دوست در خصوص هدف خود از مهاجرت به روستا می‌گوید: معتقدم الگوی توسعه روستایی در بسیاری از مدل‌ها صحیح نیست، چراکه بر مبنای ضعف روستا تبیین می‌شود و نه دارایی‌های آن. تفاوت مدل ما با مدل‌های پیش از این دقیقاً همین بود که سراغ دارایی‌ها و امکانات روستاییان رفتیم؛ از دارایی‌های هنری و فرهنگی گرفته تا خانه و باغ. نبی‌دوست معتقد است: در سایر مدل‌ها تغییرات در روستاها ناظر به اتفاقات بیرون و دیکته شده از جانب فرمانداران و دیگر مسئولان است، اما در نگاه دارایی‌محور، تمامی تغییرات پشتوانه درونی دارد و نوعی توسعه درون‌زاست.
خلاء نهادهای تصمیم‌ساز بومی
نبی‌دوست تاکید می‌کند: در حوزه سند پیشرفت و توسعه با چالش جدی روبرو هستیم و به طور کلی سندی در این خصوص نداریم و همین امر سبب شده روستاها با سلیقه فرمانداران یا شوراها تغییر کنند. وی یکی از مهمترین اهداف خود در روستای «حاجی بیگی» را تدوین سند ۱۰ ساله روستا خواند و تصریح کرد: بر اساس این سند تمام ظرفیت‌های روستا از مسائل فرهنگی و اجتماعی تا اقتصادی مشخص می‌شود و پس از تنظیم آن می‌کوشیم با نوشتن میثاق‌نامه، اهالی را ملزم به رعایت آن کنیم.
ارائه آقای مسعود نبی دوست با عنوان روستای من مرکز دنیاست!
مسعود روستا؛ نگاهی به برنامه های مسعود نبی دوست در روستای حاجی
