روستا به مثابه سنگر تولید

روستای حاجی‌بیگی از توابع کدکن شهرستان تربت حیدریه است. چندی پیش با جمعی از فعالان هنری، فرهنگی و رسانه‌ای مهمان مسعود نبی‌‌دوست بودیم. حکایت مفصل مهاجرت مسعود را در صفحات خودش می‌توانید جداگانه دنبال کنید؛ اما بپردازیم به نکاتی در باب حاجی‌بیگی، مسعود نبی‌دوست و طرح‌های روستایی:
اول: شناخت قواعد و هنجارها، بایدها و نبایدها، روابط انسانی، روابط اقتصادی و ساختار تولید در هر روستا متفاوت است. مسعود نبی‌دوست اگرچه زاده شهر است؛ اما به خوبی فهمیده چگونه باید وارد روستا شود. وارد روستا شدن، آیین‌نامه نانوشته‌ای دارد که او به خوبی آن را درک و فهم کرده است.
دوم: اینکه چه زمانی طرح او برای روستای حاجی‌بیگی به بار خواهد نشست، اصلاً مهم نیست. حتی اگر شکست را تجربه کند، مقدمه یک آغاز باشکوه است.
سوم: مسئله روستا در ایران مهم بوده و الان هم هست. از بین بردن ساختارهای تولید در روستا با اجرای طرح‌ها و الگوهایی واحد مثل «طرح هادی» یا الگوی واحد «بوم‌گردی» در روستاها اگر خیانت نباشد، غفلت و جهالت است. عمدتاً کسانی که برای روستاها نسخه می‌پیچند در روستا زندگی نکرده‌اند.
چهارم: بهترین کارِ مسعود نبی‌دوست مطالعه روستای هدف بوده است؛ از جمع کردن خاطرات شفاهی روستا تا جمع کردن انواع گونه‌های گیاهان دارویی و دست به بیل شدن و کار کردن.
پنجم: موفقیت هر طرحی برای پیشرفت پایدار روستا در گرو پذیرفتن قواعد رفتاری روستاییان است که با شهرنشینی تفاوت بسیار دارد.
ششم: کار مسعود نبی‌دوست از جهات مختلفی ارزشمند است. افق هویت‌بخشی به روستا، تقویت احساس افتخار به زیست و زندگی روستایی، شناسایی داشته‌ها و فرصت‌های انسانی و طبیعتِ خدادادی، درون‌زا بودن طرح‌های فرهنگی و اجتماعی، همیار شدن با اهالی روستا از نقاط قوت حضور مسعود نبی‌دوست در روستای حاجی‌بیگی است. اما اینکه هنوز جوانان روستا این ارزش‌ها را باور کنند، زمان‌بر است. به خصوص با هجمه‌های خواسته و ناخواسته‌ای که دستگاه رسانه‌ای و هنری نسبت به کم‌ارزش بودن روستایی، تمسخر لهجه، تبلیغ منفی روستایی به جای تبلیغ سادگی روستایی، خطاب‌هایی سخیف مثل چوپان، قلعگی، دهاتی و… که در محاوره تکرار می‌شود؛ دست به دست هم داده تا جوان روستایی احساس تعلق و هویت روستایی خود را آشکارا فریاد نزند.
از این طرف تولید برخی نماهنگ‌ها و سرودها که روستاها را سرسبز و یک مکان تفریحی نشان می‌دهد، نیز اغراق‌آمیز است. دستگاه دینی، فرهنگی و اجتماعی کشور باید سرفصل جدیدی را با عنوان «روستا به مثابه سنگر تولید و حفظ ارزش‌های الهی» افق‌گشایی کند. پیشرفت روستا مستلزم نگاه همه‌جانبه با محوریت هنر و رسانه است. البته کسانی در این عرصه موفق‌ترند که روستایی فکر کنند، روستایی زندگی کنند و از صبر، حوصله، بلندنظری و بلندفکری برخوردار باشند.